Opublikowano długo oczekiwany projekt międzynarodowej normy (DIS) dla ISO 14001, który stanowi pierwszy oficjalny krok w procesie modernizacji wiodącej normy dotyczącej systemów zarządzania środowiskowego (EMS). Choć tekst będzie teraz poddany 12-tygodniowemu głosowaniu, DIS daje jasny obraz tego, jak może wyglądać wersja z 2026 roku i na czym powinny skupić się organizacje posiadające certyfikację.
Co się zmienia?
| Themat | Sekcja | Dlaczego to ważne |
| Zmodernizowana terminologia i ujednolicona struktura | Całość | „Niniejsza międzynarodowa norma” staje się „niniejszym dokumentem”; „spełniać” zmienia się na „realizować”; rejestry są wyraźnie oddzielone od opcjonalnej dokumentacji jako „dostępne jako udokumentowana informacja”. Norma przyjmuje także Zharmonizowaną Strukturę ISO dla łatwiejszej integracji z innymi systemami zarządzania. |
| Większy nacisk na kwestie środowiskowe | 4.1 | Organizacje muszą uwzględniać wpływ zmian klimatu, bioróżnorodności i dostępności zasobów na swoją działalność i odwrotnie. |
| Doprecyzowanie zakresu EMS | 4.3 | Zakres musi obejmować pełny cykl życia – uwzględniając wpływy zarówno przed, jak i po działalności organizacji, które mogą być przez nią kontrolowane lub na które ma wpływ. |
| Klarowność w zakresie stron zainteresowanych | 4.2 UWAGA | Nowe przykłady dopasowane do ISO 9001 ułatwiają określenie, czyje oczekiwania należy uwzględnić. |
| Wzmocnienie odpowiedzialności kierownictwa | 5.1 | Najwyższe kierownictwo musi być bezpośrednio zaangażowane i ponosi odpowiedzialność, nawet jeśli zadania są delegowane. Wsparcie liderów oczekiwane jest na wszystkich poziomach. |
| Ulepszone planowanie oparte na ryzyku | 6.1.4-6.1.5 | Sekcja 6.1.4 to teraz „Ryzyka i szanse”; zaktualizowana 6.1.5 lepiej łączy aspekty środowiskowe, obowiązki prawne i działania planowane. |
| Nowa sekcja dotycząca zarządzania zmianą | 6.3 | Organizacje muszą planować i zarządzać zmianami w EMS w sposób uporządkowany, aby osiągnąć zamierzone wyniki. |
| Wskazówki dotyczące cyklu życia i sytuacji awaryjnych | 6.1.2 UWAGA | Nowa uwaga wyjaśnia, jak stosować perspektywę cyklu życia; sytuacje awaryjne są teraz rozpoznawane oddzielnie. |
| Rozszerzona kontrola nad dostawcami | 8.1 | EMS musi kontrolować lub wpływać na procesy, produkty lub usługi dostarczane z zewnątrz oraz określać poziom kontroli w dokumentacji. |
| Zmieniona struktura przeglądu zarządzania | 9.3 | Teraz z podsekcjami: Ogólne, Wejścia i Wyniki – co ułatwia audytowanie. |
| Uproszczenie sekcji dotyczącej doskonalenia | 10 | Punkt 10.1 został usunięty; treść włączono do 10.2–10.3. Wymóg ciągłego doskonalenia pozostaje. |
| Rozszerzony Załącznik A, usunięty Załącznik B | Załącznik A | Objaśnienia (np. A.6.3 o zarządzaniu zmianą) zostały rozbudowane, a bibliografia w Załączniku B została usunięta dla uproszczenia. |
Dlaczego ta rewizja ma znaczenie?
Celem komitetu jest aktualizacja ISO 14001, aby odpowiadała współczesnym wyzwaniom środowiskowym – takim jak zmiany klimatu, utrata różnorodności biologicznej, niedobór zasobów oraz wzmożona kontrola interesariuszy – i aby była zgodna z innymi normami ISO dotyczącymi systemów zarządzania. Dla większości organizacji oznacza to dostosowanie istniejącego EMS, a nie jego przebudowę. Jednak opóźnienia mogą skutkować ryzykiem braku zgodności z nowymi wymaganiami.
Co powinny zrobić organizacje certyfikowane?
- Ponownie przeanalizować cykl życia i zakres EMS, aby upewnić się, że wpływy w górę i w dół łańcucha są uwzględnione.
- Wdrożyć lub sformalizować zasady zarządzania zmianą zgodnie z nowym punktem 6.3.
- Wzmocnić odpowiedzialność liderów, aktualizując opisy ról, polityki i materiały komunikacyjne.
Przewidywany harmonogram
- FDIS (Finalny Projekt Normy): przewidywany październik 2025 (zależnie od wyników głosowania ISO)
- Publikacja ISO 14001:2026: planowana na styczeń 2026
- Okres przejściowy: spodziewany maksymalnie 3 lata – certyfikaty należy przenieść do początku 2029 (do potwierdzenia)
Jak LRQA może pomóc?
- Szkolenia i warsztaty – ekspercka wiedza i narzędzia potrzebne do zrozumienia zmian
- Analiza luk – porównanie obecnego EMS z DIS i zaplanowanie zmian
- Wsparcie we wdrażaniu – doradztwo przy efektywnym wdrażaniu nowych wymagań
- Transition Club – społeczność wymiany wiedzy, narzędzi i najlepszych praktyk
Zostań na bieżąco: Zapisz się do aktualizacji dotyczących rewizji ISO 14001 i odwiedź naszą stronę przejściową z zasobami, terminami szkoleń i FAQ.
